Geschiedenis van de synagoge Appingedam
De eerste synagoge in Appingedam was waarschijnlijk niet meer dan een kamer in het huis van een van de leden van de Joodse gemeenschap. In de notulen van de classis van de hervormde kerk is vermeld dat de Joden in Appingedam in 1660 'beginnen vergaederinge', waarmee natuurlijk synagogediensten worden bedoeld. De meest waarschijnlijke plaats voor deze 'huissynagoge' is het door Joseph Meyer bewoonde pand aan de noordzijde van de Solwerderstraat. In 1669 werd op last van de autoriteiten deze synagoge gesloten. Waar daarna de opeenvolgende synagoges waren gevestigd, weten we vrij nauwkeurig dankzij het in 1990 verschenen boek; Vissen rond de Floem van de heer Hoft.In 1698 kocht Izak Hessels een woning aan het Gouden Pand. In dit huis richtte hij een synagoge in, waar waarschijnlijk tot 1728 diensten werden gehouden.Na de dood van Izak Hessels in 1728 werden de synagogediensten in een ander pand gehouden totdat in 1752 de uit Oostfriesland afkomstige Calmer Arents een huis aan de noordzijde van de Dijkstraat kocht en dit aan de Joodse gemeenschap ter beschikking stelde als synagoge en badhuis.Dit huis, in 1795 overgegaan in handen van de Joodse Gemeente, zou bijna een halve eeuw fungerenals synagoge. In 1800 kocht de Joodse Gemeente een stuk grond aan de Broerstraat en liet hierop een synagoge bouwen, die op 24juli 1801 feestelijk werd ingewijd en waar tot 1942 diensten werden gehouden.
(Bron: Groninger Archieven)
In 1945 werd het gebouw beschadigd door een bombardement. Na de oorlog werd het verkocht en gerestaureerd en in 1948 ter beschikking gesteld aan de Vrijgemaakt Gereformeerde Gemeente. Zij kochten het in 1950 aan van de Joodse beheerscommissie. De inventaris van de synagoge werd verdeeld onder de mensen en de synagoge deed voortaan dienst als kerkzaal. De rabbijnswoning werd beheerderswoning en in de school kwam een consistorie en ontmoetingsruimte. Eind 2010 werd de synagoge overgedragen aan Stichting Oude Groninger Kerken. De synagoge en rabbijnswoning werden gerestaureerd en vanaf 2015 kreeg het complex de functie van ontmoetingscentrum met een culturele invulling. Ook het kleine schoolgebouwtje pal achter de synagoge werd gerestaureerd, en verbouwd tot een kleinschalige erfgoedlogies.
Metaheerhuisje - Link
Het is maar een simpel, klein gebouwtje dat in 1930 op de joodse begraafplaats is neergezet als opvolger van het eerste ‘lykenhuisje’ uit 1900. Beide deuren aan de achterkant zijn nog afkomstig van dit eerste huisje. De oorspronkelijke functie van het metaheerhuisje is het ritueel reinigen van de doden en het gereedmaken voor de begrafenis. Verder werd er voorafgaand aan de begrafenis een speciale dienst gehouden met onder andere een rede ter voorspraak van de overledene.
